Heb je vragen over muziekgebruik in films en hoe het zit met de kosten daarvoor? Download dan hier een handige uitleg over rechten, onze werkwijze en de tarieven.
Muziekgebruik in films: hoe zit het met auteursrecht?
Muziekgebruik in films is essentieel, maar muziek is niet gratis. Door het gemak van downloaden lijkt dat soms wel zo. Je zoekt een nummer, surft even rond en met een paar muisklikken staat het liedje op je computer. Alleen is er dan vaak niet voor betaald en lopen componisten en muzikanten inkomsten mis.
Soms vragen opdrachtgevers aan ons: “Kunnen jullie geen gebruik maken van rechtenvrije muziek?” Er wordt dan gedacht dat rechtenvrij ook betekent dat deze muziek gratis is.
Even voor de duidelijkheid: rechtenvrije muziek bestaat niet. Er rusten rechten op elke vorm van muziek. Zodra er een componist aan te pas is gekomen heeft deze automatisch het auteursrecht op zijn eigen werk.
Wat is auteursrecht? In artikel 1 van de Auteurswet staat:
Art. 1 Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van dienst rechtver- krijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.
Met welke rechten uit krijg je te maken als je muziek wil gebruiken in film?
Twee soorten recht zijn in dit geval van belang: het synchronisatierecht en het openbaarmakingsrecht.
Synchronisatierecht
Synchronisatierecht betaal je op het moment dat je beeld en geluid samen voegt. Muziek gebruiken in een film is daar een voorbeeld van. Wij gebruiken altijd muziek uit een database: ook wel librarymuziek of stockmuziek genoemd. Dat is muziek speciaal gecomponeerd voor videoproducties.
Er zijn verschillende bedrijven die dat soort muziek online aanbieden, zoals het Nederlandse BMG Production Music en buitenlandse websites zoals AudioJungle en PremiumBeat Zij hebben een database met honderdduizenden tracks, waarin je gemakkelijk kan zoeken. Als je wat hebt gevonden, download je het nummer en verwerk je het in je montage. Voor librarymuziek betaal je een vast bedrag per 30 seconden gebruikte muziek (BMG) of per muziektrack (Audiojungle, PremiumBeat).
Bedrijven die stockmuziek of librarymuziek aanbieden hebben een deal gesloten met een aantal componisten. Zij krijgen per gebruikte track een vergoeding. Wij betalen voor elke keer dat wij een track gebruiken in één van onze films.
De synchronisatierechten regelen wij met de aanbieder. De kosten hiervoor verwerken wij in de eindfactuur.
Openbaarmakingsrecht
Het tweede recht waar je mee te maken krijgt is het openbaarmakingsrecht. Het openbaar maken van muziek houdt in dat muziek ten hore wordt gebracht in een openbare ruimte.
Als wij een film opleveren met muziek, dan zal deze ook ergens vertoond worden. Daarvoor moet je openbaarmakingsrechten betalen aan auteursrechtenorganisatie Buma.
Degene die de film vertoont, is verantwoordelijk voor het regelen van het openbaarmakingsrecht.
Vaak is het zo dat locaties waar een film vertoond kan worden al afspraken hebben gemaakt met Buma. Je moet dan denken aan bijvoorbeeld beursgebouwen, partycentra of theaters. Natuurlijk moet je dat altijd wel even checken.
Online
Veel films die wij maken worden online vertoond, bijvoorbeeld op websites.
Wij adviseren eigenlijk altijd om je film te vertonen via videowebsites zoals YouTube of Vimeo. Zodra je film daar te zien is of via die sites ingesloten wordt, dan zijn die websites verantwoordelijk voor het openbaarmakingsrecht. Zij hebben daarover een deal gesloten met de Buma. Jij betaalt dus geen openbaarmakingsrecht als je video op YouTube of Vimeo staat.
Via YouTube of Vimeo kun je de film ook laten zien op je eigen website. Dit heet ‘embedden’.
Het kan soms zo zijn dat je de film met een eigen player op je eigen website staat. De film is dan opgeslagen op je server en wordt op die manier vertoond op je site. Dan ben jij verantwoordelijk en moet je openbaarmakingsrecht betalen.
Meer informatie hierover vind je bij Buma.
Gratis?
YouTube heeft een grote audio bibliotheek waar je gratis gebruik van mag maken. Als je een Google / Gmail / YouTube account hebt dan kun je gebruik maken van deze bibliotheek. In deze bibliotheek zijn heel veel nummers te vinden die je (meestal) gratis mag gebruiken in je video’s. Met name als beginnend videomaker is dit een super handige optie. Het enige nadeel dat wij kunnen bedenken is dat je niet de enige bent die dit zal doen. Er zijn vele miljoenen YouTube gebruikers die ook muziek uit deze bibliotheek halen. Dus het zou goed kunnen dat je ‘jouw’ muziek ook in een andere video terug zal horen. Vind je dit niet erg? Maak zeker gebruik van deze optie.
Er zijn meer websites met gratis muziek. Vaak valt dit onder een Creative Commons licensie. Met deze licentie geeft de componist de gebruiker toestemming om de muziek te gebruiken. Echter, hier zitten vaak ook beperkingen op en het is eigenlijk nooit mogelijk om deze muziek gratis te gebruiken in een commerciële productie. Dan moet je alsnog betalen voor een licentie. Kijk voor meer informatie hierover op deze website. Hier vindt je ook links naar websites die muziek aanbieden via een Creative Commons licentie.
Bekende muziek
Tenslotte, sommige opdrachtgevers vragen aan ons of het niet mogelijk is om populaire popmuziek te gebruiken in een film of video. Ons antwoord is dan: “Ja, dat kan. Maar ik zou het niet doen.”
Om bijvoorbeeld muziek van Coldplay te mogen gebruiken in een productie moeten wij toestemming regelen van de betreffende artiest. Dit is een tijdrovend karwei, waarbij altijd de kans bestaat dat de artiest geen toestemming geeft. Daarnaast gaat dit ook nog eens veel geld kosten. Want licenties op populaire nummers zijn een stuk duurder dan licenties op stockmuziek.
Hopelijk hebben we alles duidelijk uit kunnen leggen. Mochten er nog vragen zijn mail of bel ons dan.
Meer informatie vind je ook op Charlotte’s Law.